Schoof: echo verleden laat ons overdenken wat herdenken betekent

AMSTERDAM (ANP) – Premier Dick Schoof zei tijdens zijn toespraak bij de herdenking op de Dam in Amsterdam dat het de echo uit het verleden is die mensen oproept om tachtig jaar na de bevrijding te blijven herdenken. “En te overdenken wat dit in het hier en nu voor ons betekent. In ons eigen leven. In onze eigen keuzes. In alle grote en kleine daden van menselijkheid”, aldus Schoof. De premier houdt eens in de vijf jaar een toespraak bij de Nationale Dodenherdenking.

“In een wereld vol oorlog verliezen mensen elkaar uit het oog. Verliezen we mededogen, ook in Nederland. En op de donkerste momenten horen we de echo uit het verleden”, zei de premier. Hij benadrukte dat die echo op 4 mei en tijdens de twee minuten stilte “extra luid” klinkt. “Als wij denken aan alle mensen die werden vermoord om wie zij waren. Die omkwamen door honger of uitputting. Of die vochten voor vrede en vrijheid. Onze vrede en vrijheid. Het is die echo die u en mij hier vandaag naar de Dam bracht. Of thuis, voor de tv.”

Schoof haalde tijdens zijn toespraak zijn opa Wim Pommerel aan, die tijdens de Tweede Wereldoorlog actief was bij de aanleg van een groot illegaal netwerk van telefoonverbindingen. Vlak voor de bevrijding werd hij vanwege zijn verzetswerk door de Duitsers gefusilleerd in Limmen. Over zijn dood werd niet gesproken. “We zijn er nog. We kijken niet achterom. We moeten door”, was volgens Schoof de naoorlogse mentaliteit.

‘Ook vandaag niet eenvoudig’

“Het was mijn moeder die ons, ondanks haar eigen verdriet, over hem vertelde. En haar kinderen leerde met liefde en mededogen naar de ander te kijken, ook als die verschilde van hoe wijzelf waren”, aldus Schoof. Volgens hem hadden sommige mensen die instelling al in de oorlogsjaren. “Moedige mensen, die besloten dat het zo niet langer kon, en die dicht bij zichzelf durfden te blijven. Bij het kleine. Bij wat zij konden doen. En bovenal: dicht bij hun eigen menselijkheid. In alle haat, vernietiging en ontmenselijking, bleven zij de ander zien.”

Schoof benadrukte dat het niet makkelijk was om tijdens de oorlog de ander te blijven zien. “En helaas weten we dat het ook vandaag niet eenvoudig is”, besloot de premier zijn toespraak.

ANP